Thay đổi giống lúa thường xuyên và điều kiện canh tác sẽ giúp duy trì năng suất lúa bền vững trong điều kiện thâm canh. Nghiên cứu được công bố trên tạp chí rất uy tín PNAS năm 2021.

Nguồn: hình ảnh minh họa từ bài báo Steady agronomic and genetic interventions are essential for sustaining productivity in intensive rice cropping của Ladhaa và cộng sự được đăng trên tạp chí PNAS. https://www.pnas.org/content/118/45/e2110807118.

Một trong những thành tựu của Cuộc Cách Mạng Xanh là chọn tạo ra giống lúa IR8, thấp cây, năng suất, hiệu quả sử dụng phân đạm và không nhạy cảm với quang kỳ. Điều này đặt nền móng cho việc phát triển ra nhiều giống lúa mới năng suất cao và chống chịu sâu bệnh tốt sau đó. Những giống lúa này có thể giúp cho người nông dân ở nước có khí hậu nhiệt đới có thể trồng 2-3 mùa vụ/năm.

Trong một nghiên cứu dài hạn 50 năm được thực hiện ở Viện Nghiên Cứu Lúa Quốc Tế (IRRI), thí nghiệm được bố trí hàng năm trong 3 mùa vụ: mùa khô, mùa mưa sớm và mùa mưa muộn, khoảng cách giữa thời gian thu hoạch và trồng vụ kế tiếp là 2-3 tuần. Phân tích trong giai đoạn từ 1968-1990, năng suất lúa giảm 1,4-2,0%. Giai đoạn từ 1991-1995, với bức xạ mặt trời gia tăng, sự can thiệp cho đất nghỉ ngơi nhiều hơn, tỉ lệ và thời gian bón phân được tối ưu, chăm sóc tốt hơn đã phục hồi năng suất lúa bị giảm. Tăng cường quản lý đồng ruộng và thay đổi giống thường xuyên được thực hiện để duy trì và gia tăng năng suất đối phó với biến đổi khí hậu. Từ năm 1995, hơn 60 mùa vụ được thực hiện từ 1996-2017. Cộng với mùa vụ trước đó được thực hiện từ năm 1968 có tổng số 147 mùa vụ lúa được trồng phục vụ cho nghiên cứu. Mặc dù có sự cải thiện điều kiện canh tác nhưng năng suất giai đoạn 20 năm từ 1996-2017 không thay đổi một cách đáng kể. Cải thiện đặc tính di truyền và điều kiện canh tác mang lại sự hiệu quả để duy trì năng suất lúa thường xuyên trong mùa khô và mùa mưa sớm. Năng suất sẽ được phục hồi trong mùa vụ mùa mưa muộn. Hiệu quả chọn lọc trong 20 năm đầu thì chậm kết hợp với sự cải thiện chậm trong chu kỳ chọn giống. Nghiên cứu dài hạn chứng minh rằng thay đổi điều kiện canh tác và giống lúa thường xuyên sẽ giúp duy trì năng suất lúa trong điều kiện thâm canh.

Nguồn: https://www.pnas.org/content/118/45/e2110807118

Tài liệu tham khảo:

1.Jagdish K. Ladhaa, Ando M. Radanielson, Jessica Elaine Rutkoski, Roland J. Buresh, Achim Dobermann, Olivyn Angeles, Irish Lorraine B. Pabuayon, Christian Santos-Medellın, Roberto Fritsche-Neto, Pauline Chivenge, and Ajay Kohli. Steady agronomic and genetic interventions are essential for sustaining productivity in intensive rice cropping. PNAS 118 (45), e2110807118 (2021). https://doi.org/10.1073/pnas.2110807118.