Viện Lúa Đồng Bằng Sông Cửu Long (ĐBSCL) được thành lập ngày 8 tháng 1 năm 1977 theo quyết định số 41 NN-TC/QĐ, với tên gọi ban đầu là Trung Tâm Kỹ thuật Nông nghiệp ĐBSCL, tại xã Tân Thạch, huyện Thới Lai, TP Cần Thơ với tổng diện tích 360 ha. Đến năm 1985, Viện chính thức đổi tên thành Viện Lúa ĐBSCL theo Quyết định số 24/CT ngày 09 tháng 01 năm1985 của Hội đồng Bộ trưởng (nay là Chính phủ). Từ ngày 01 tháng 01 năm 2010, Viện được chuyển về trực thuộc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam theo quyết định số 3533/QĐ-BNN-TCCB của Bộ trưởng Bộ Nông Nghiệp và PTNT.

Viện lúa đồng bằng sông Cứu Long  là đơn vị sự nghiệp khoa học công lập Viện có chức năng nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ, dịch vụ và sản xuất kinh doanh về cây lúa và hệ thống nông nghiệp phục vụ cho sự phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bằng sông Cửu Long.

Nhiệm vụ nghiên cứu của Viện cụ thể bao gồm:
(i) Xây dựng và triển khai kế hoạch nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ hàng năm, ngắn hạn và dài hạn của vùng đồng bằng sông Cửu Long trình Bộ xét duyệt trên cơ sở phương hướng mục tiêu phát triển kinh tế xã hội, các chương trình khoa học công nghệ về nông lâm ngư nghiệp của Nhà nước;

(ii) Nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ phục vụ sự phát triển kinh tế xã hội của vùng đồng bằng sông Cửu Long, các vùng có điều kiện tương tự, bao gồm các nội dung sau:

• Di truyền, chọn, tạo và nhân giống lúa và các loại cây trồng trong hệ thống cây trồng có lúa;
• Các biện pháp kỹ thuật thâm canh và phòng trừ dịch hại cây trồng;
• Sử dụng và bảo vệ tài nguyên đất, nước, bảo vệ môi trường sinh thái nông nghiệp;
• Cơ gới hóa nông nghiệp, bảo quản, chế biến sản phẩm nông nghiệp;
• Phát triển hệ thống nông nghiệp;
• Kinh tế nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới;
• Nghiên cứu kinh tế thị trường lúa gạo
• Nghiên cứu biến đổi khí hậu
• Tham gia nghiên cứu và chuyển giao công nghệ với các tổ chức khoa học có liên quan trong các lĩnh vực: Chăn nuôi, Lâm nghiệp, Thủy lợi, Thủy sản, phục vụ cho sự phát triển nông nghiệp bền vững và xây dựng nông thôn mới của Vùng.

(iii) Khảo nghiệm giống cây trồng, phân bón và thuốc bảo vệ thực vật cùng các chế phẩm nông nghiệp khác trong hệ thống cây trồng có lúa.

(iv) Kiểm định, kiểm nghiệm giống lúa, chứng nhận chất lượng lô giống phù hợp tiêu chuẩn, theo các quy định hiện hành của Nhà nước.

(v) Tham gia đào tạo phát triển nguồn nhân lực nông nghiệp cho Vùng.

(vi) Thực hiện hợp tác quốc tế về khoa học công nghệ thuộc lĩnh vực nghiên cứu của Viện theo phân cấp và quy định của Nhà nước.

(vii) Tư vấn và thực hiện dịch vụ khoa học kỹ thuật, sản xuất kinh doanh, xuất nhập khẩu thuộc các lĩnh vực nghiên cứu của Viện theo các quy định hiện hành.

(viii) Quản lý, sử dụng có hiệu quả nguồn nhân lực, kinh phí, tài sản được giao theo đúng quy định của pháp luật.

(ix) Thực hiện các nhiệm vụ khác do Giám đốc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam giao.